Στου Κεμάλ το σπίτι/ σημειώσεις (Γ' Λυκείου/ Λογοτεχνία κατεύθυνσης)

Τίτλος

•Ο Κεμάλ Ατατούρκ ήταν διακεκριμένος Τούρκος στρατιωτικός και πολιτικός. Ηγήθηκε του απελευθερωτικού αγώνα κατά της Ανταντ μετά το Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ήταν θεμελιωτής του σύγχρονου τουρκικού κράτους και πρώτος πρόεδρος της τουρκικής δημοκρατίας (1923).

•Στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, όπου γεννήθηκε, σήμερα στεγάζεται το τουρκικό προξενείο. Στην εποχή που περιγράφει το κείμενο οι Τούρκοι προσέρχονταν ως προσκυνητές σ' αυτό. Έτσι η είσοδος κάποιου σ' αυτό σημαίνει την τουρκική του ταυτότητα.

•Ο τίτλος μας προοικονομεί για της εθνότητα της πρωταγωνίστριας.

Χώρος

Τα γεγονότα διαδραματίζονται στην αυλή του σπιτιού του αφηγητή στη γειτονιά όπου βρίσκεται το σπίτι του Κεμάλ στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης.

Θέμα

α) Ο πόνος της προσφυγιάς και οι οδύνη που προκαλεί σε όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα απ’ τις διαφορές τους .β) Η σύγκριση του παλιού και του νέου κόσμου και η προσφυγιά του μοναχικού ανθρώπου της τσιμεντούπολης.

→Στη συλλογή «Η μόνη κληρονομιά» ο Ι. προσεγγίζει με ανθρωπιστικό πνεύμα τους πάσχοντες ανθρώπους που η μοίρα τους έκανε να βολοδέρνουν στη ζωή τους και που η ρατσιστική κοινωνία τους θέτει στο περιθώριο.

Είδος του κειμένου

Ψυχογραφικό διήγημα, αφού η υπόθεση αφορά τις ψυχολογικές αντιδράσεις της μαυροφορεμένης γυναίκας.

Χαρακτηρισμός προσώπων

α) Γυναίκα:

✔με πίκρα και σπαραγμό αποχωρίστηκε το σπίτι της

✔ νοσταλγική

✔λυπημένη, όταν της έδωσαν νερό απ’ τη βρύση

✔ταραγμένη όταν αρχίζουν να την υποψιάζονται

β) Αφηγητής:

✔ευγενικός

✔φιλόξενος

✔διακριτικός

✔παρηγορητικός

✔εχθρικός αρχικά προς τους Τούρκους

✔ανθρώπινος, συμπονετικός, κατανοητικός στη συνέχεια

✔συγκινημένος με την τελευταία εμφάνιση της Τουρκάλας

Σχήματα λόγου

α) Μεταφορές

β) Παρομοιώσεις

Λόγος

Λιτός, αυθόρμητος, φυσικός, με κάποια σχήματα λόγου

Ύφος

Υποβλητικό, με ενάργεια και καθαρότητα γραφής. Το χαρακτηρίζει η εσωτερικότητα, ο εξομολογητικόςτόνος, το απλό, ανεπιτήδευτο, στρωτό γράψιμο και ο βιωματικός χαρακτήρας. Υπάρχει πρωτοτυπία (ησυμμετοχή των πραγμάτων στην πλοκή κ ο εσωτερικός μονόλογος), ενδιαφέρουσα πλοκή (με το μυστήριοτης ταυτότητας της γυναίκας να διαπερνά όλο το έργο) και ποιητικότητα (εσωτερικός λυρισμός,ελλειπτικότητα λόγου).

→Ο Ι. δεν παρασύρεται σε μελοδραματισμούς και συναισθηματικές εξάρσεις.

Αφηγητής

Δραματοποιημένος αφηγητής και εσωτερική οπτική γωνία. Έτσι η αφήγηση γίνεται θερμή και οικεία,αποκτά συνοχή και ενότητα. Το κείμενο έχει αυτοβιογραφικό χαρακτήρα, αφού είναι γραμμένο σε α’πρόσωπο.Η αφήγηση είναι ευθύγραμμη, χωρίς εμβόλιμες αφηγήσεις, δευτερεύοντα περιστατικά και παρεκβάσεις.

Αφηγηματικός τρόπος

Μίμηση (=περιγραφή), καθώς υπάρχει απρόσωπος αφηγητής, που αφηγείται σε α’ πρόσωπο, κάτι που δίνει την αμεσότητα και τη δύναμη της προσωπικής μαρτυρίας στο κείμενο

Αφηγηματικός χρόνος

Δεν υπάρχει συγκεκριμένη χρονική σειρά. Ξεκινά από το παρόν, μεταβαίνει στο παρελθόν και συνεχίζει ευθύγραμμα για να επιστρέψει και πάλι στο παρόν. Διακρίνεται στην αφήγηση μία αναδρομή