ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΜΕΤΟΧΕΣ (ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΜΕΤΟΧΩΝ)

Πρόκειται για την αντίστροφη πορεία της ανάλυσης της μετοχής σε πρόταση. Δε συμπτύσσονται όλες οι δευτερεύουσες προτάσεις σε μετοχές, παρά μόνο αυτές στις οποίες υπάρχει αντίστοιχη μετοχή.

Γενικά, κατά τη σύμπτυξη μιας δευτερεύουσας πρότασης σε μετοχή ανεξαρτήτου είδους παρατηρούνται οι εξής μεταβολές:

α) Φεύγει ο σύνδεσμος εισαγωγής (αφού πλέον δεν έχουμε δευτερεύουσα πρόταση).

β) Το ρήμα της δευτερεύουσας πρότασης μετατρέπεται σε μετοχή στονίδιο χρόνο του ρήματος.

Εξαίρεση: α) Η οριστική παρατατικού και υπερσυντέλικου μετατρέπεται σε μετοχήενεστώτα και παρακειμένου αντίστοιχα. β) Η τελική μετοχή μπαίνει πάντα σε χρόνο μέλλοντα, ανεξάρτητα από το χρόνο του ρήματος της δευτερεύουσας πρότασης.

γ) Το υποκείμενο του ρήματος γίνεται υποκείμενο μετοχής.

Επειδή η επιρρηματική μετοχή μπορεί να είναι άλλοτε συνημμένη και άλλοτε απόλυτη θέλει ιδιαίτερη προσοχή η πτώση τόσο του υποκειμένου της όσο και της ίδιας.

Συγκεκριμένα διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις:

α) Αν το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης είναι ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος εξάρτησης, τότε η μετοχή μπαίνει σε ονομαστική πτώση.

β) Αν το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης αναφέρεται σε κάποιο όρο της πρότασης απ’ την οποία εξαρτάται, τότε η μετοχή μπαίνει στην ίδια πτώση με αυτόν.

γ) Αν το υποκείμενο της δευτερεύουσας πρότασης δεν έχει καμιά συντακτικήσχέση με την πρόταση απ’ την οποία εξαρτάται, τότε η μετοχή μπαίνει σε πτώση:

1) Γενική: Αν το ρήμα της δευτερεύουσας είναι προσωπικό (γενική απόλυτη μτχ.).

2) Αιτιατική: Αν το ρήμα της δευτερεύουσας είναι απρόσωπο (αιτιατική απόλυτη μτχ.).

Παραδείγματα:

1.       προῃρούμην γράφειν ἐκείνους οἳ ἐξηγοῦνται.   (δευτ.αναφορική πρόταση)

Προῃρούμην γράφειν  τοὺς ἐξηγουμένους. (επιθετική μτχ.)

2.      Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἥ ἐστι ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ.  (δευτ.αναφορική πρόταση)

Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ οὖσαν.  (επιθετική μτχ.)

3.      ὁρῶ ὅτι τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχουσιν. (δευτ.ειδική πρόταση)

ὁρῶ τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχοντα. (κατηγορηματική μτχ.)

4.      ἐπεὶ ταῦτα εἶπεν, ἐπαύσατο. (δευτ. χρονική πρόταση)

Ταῦτα εἰπὼν ἐπαύσατο. (χρονική μτχ.)

5.      ὅταν τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθῇς,  ἕξεις παράδειγμα. (δευτ. χρονικοϋποθετική πρόταση)

Τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς ἕξεις παράδειγμα. (χρονικοϋποθετική μτχ.)