ΆΓΝΩΣΤΟ Αρχαίο Κείμενο για τη Γ' Λυκείου (Αρχαία Κατεύθυνσης) (Πλάτων, Δημόδοκος)

Παρεγενόμην¹ δ' ἀνθρώπῳ τινὶ νουθετοῦντι² ἑαυτοῦ ἑταῖρον, διότι ἐπίστευεν τῷ κατηγοροῦντι οὐκ ἀκούσας³ τοῦ ἀπολογουμένου ἀλλὰ μόνου τοῦ κατηγοροῦντος⁴ .ἔλεγεν οὖν ὡς⁵ δεινὸν πρᾶγμα ποιοῖ⁶ καταγιγνώσκων⁷⁺⁸  τοῦ ἀνθρώπου, οὔτε αὐτὸς παραγενόμενος⁹ οὔτε τῶν φίλων ἀκούσας⁹⁺¹⁰  παραγενομένων, οἷς εἰκὸς ἦν αὐτὸν λέγουσιν¹¹ πιστεύειν¹²· οὐδ' αὖ ἀμφοτέρων ἀκούσας⁹,  οὕτως προπετῶς¹³  ἐπίστευσε τῷ κατηγοροῦντι. δίκαιον δὲ εἶναι¹⁴  καὶ τοῦ ἀπολογουμένου ἀκοῦσαι πρὸτοῦ ἐπαινεῖν ἢ μέμφεσθαι, ὥσπερ καὶ τοῦ κατηγοροῦντος. πῶς γὰρ ἄν τις ἢδίκην καλῶς δικάσαι ἢ ἀνθρώπους κατὰ τρόπον κρῖναι δύναιτο, μὴἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων ἀκούσας¹⁶; 

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

1.  παραγίγνομαι + δοτ. = βρίσκομαι κοντά σε κάποιον (το ρήμα συντάσσεται με δοτική ως  σύνθετο με την πρόθεση παρά).

2. αναφορ. μτχ. ( = ὃς ἐνουθέτει)

3. εναντιωματική μτχ. ( = εἰ καὶ οὐκ/μὴ ἤκουσεν)· οι εναντιωματικές μτχ. συνήθως δέχονται άρνηση οὐ, ενώ οι εναντιωματικές προτάσεις άρνηση μή (σπανιότερα οὐ).

4.  μέλλ.: κατηγορήσω-κατερῶ, αόρ.: κατηγόρησα-κατεῖπον, πρκ.:κατηγόρηκα-κατείρηκα

5.  εδώ εισάγει δευτ. ειδική πρότ. (υποκ/κή κρίση-γνώμη)

6.  ευκτική πλαγίου λόγου· η δευτ. ειδική πρότ. στον ευθύ λόγο = κύρια πρότ. κρίσης ( δεινὸν πρᾶγμα ποιεῖς…)

7.  κτγρμτ. μτχ. από το δεινὸν πρᾶγμα ποιοῖς

8.  καταγιγνώσκω + γεν. προσώπου = κατηγορώ κάποιον, θεωρώ κάποιον ένοχο, καταδικάζω

9. εναντιωματικές μτχ. ( εἰ καὶ οὐκ/μὴ παρεγένετο -ἤκουσεν)

10. ἀκούω + γεν. + κτγρμτ. μτχ. = ακούω ότι /να (άμεση αντίληψη)

11. μτχ. τροπική ή υποθετική

12. οἷς εἰκὸς ἦν αὐτὸν λέγουσιν πιστεύειν = οἷς (δοτ. προσωπ. και υποκ. στη μτχ. λέγουσιν) εἰκὸς ἦν (απρόσ. έκφρ.) αὐτὸν (υποκ. του πιστεύειν) λέγουσιν (τροπ.-υποθ. μτχ.) πιστεύειν (τελ. απρμφ., υποκ. του εἰκὸς ἦν) = στα λόγια των οποίων ήταν φυσικό να πιστεύει

13. επιπόλαια

14. αντικ. στο ενν. ρήμα ἔλεγεν

15. πῶς γὰρ ἄν τις ἢ δίκην καλῶς δικάσαι ἢ ἀνθρώπους κατὰ τρόπον κρῖναι δύναιτο, μὴ ἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων ἀκούσας:  η σειρά των λέξεων:  πῶς γὰρ ἄν τις δύναιτο ἢ δικάσαι δίκην καλῶς ἢ κρῖναιἀνθρώπους κατὰ τρόπον, μὴ ἀκούσας ἀμφοτέρων τῶν ἀντιδίκων

16. υποθετ. μτχ.· απόδ. δύναιτο ἄν ( = εἰ μὴ ἀκούσαι: απλή σκέψη //ἐὰν μὴἀκούσῃ: προσδοκ.)