ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΤΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ/ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ/ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α’ ΛΥΚΕΙΟΥ

«Tα αλαμπουρνέζικα ή η γλώσσα των σημερινών κουλτουριάρηδων»

του Ντίνου Χριστιανόπουλου

(απόσπασμα συνέντευξης στον Περικλή Σφυρίδη)

       Κουλτουριάρηδες είναι οι διανοούμενοι που δίνουν μεγαλύτερη σημασία στη γνώση και την πληροφόρηση και λιγότερη στο αίσθημα και το βίωμα. Ότι έμαθαν ή δεν έμαθαν έχει γι’ αυτούς μεγαλύτερη αξία από τη σκέψη. Κουλτουριάρηδες βρίσκονται σ’ όλες τις εποχές.

       Στην αρχαία Ελλάδα τους κοροϊδεύει πολύ άσχημα ο Αριστοφάνης επειδή χρησιμοποιούσαν πάντα καινούριες και παράξενες λέξεις για να ξιπάσουν τον κόσμο. Και οι σοφιστές ήταν ένα είδος κουλτουριάρηδων της εποχής τους, γιατί έδωσαν πολλή σημασία στη γνώση και όχι στη σωστή κρίση.

       Αλλά και παλαιότερα όταν λέγαμε «οι διανοούμενοι» ή «οι άνθρωποι των γραμμάτων» νιώθαμε κάτι σαν δυσφορία και ενόχληση, γιατί καταλαβαίναμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είχαν ξεφύγει πολύ από τη ζωή εν ονόματι δήθεν της τέχνης. Αυτοί νομίζανε ότι, επειδή ήτανε άνθρωποι των γραμμάτων, έπρεπε να μιλούν με ειδικό λεξιλόγιο, να καταλαβαίνονται μεταξύ τους, κι ας μην τους καταλαβαίνουν οι άλλοι.

        Σε τελική ανάλυση, οι κουλτουριάρηδες είναι ψευτομορφωμένοι. Μόνο ένας ψευτομορφωμένος μπορεί να χρησιμοποιεί λεξιλόγιο που ξιπάζει και ξαφνιάζει, ή να μεταχειρίζεται ωραίες λέξεις και φράσεις για να κάνει εντύπωση, ενώ κατά βάθος δεν κατέχει τη γλώσσα και δεν την χρησιμοποιεί σωστά.

        Αυτό που σήμερα αποκαλούμε γλώσσα των κουλτουριάρηδων, είναι ένα κουρκούτι από νεόκοπες λέξεις, από ξένες αμετάφραστες λέξεις και από λέξεις παρμένες από διάφορες επιστήμες, λ.χ. «η μεταστοιχείωση της ντεμί νομενκλατούρας».

       Μ’ ένα τέτοιο κουρκούτι στο τέλος δε βγάζουν νόημα ούτε αυτοί, ούτε φυσικά κι εμείς. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη λέξη «δομή» που αναφέρεται στον χώρο, ενώ η λέξη «διαδικασία» αναφέρεται στον χρόνο. Τι θα λέγατε όμως αν ξαφνικά διαβάζατε «δομικές διαδικασίες» ή «διαδικαστικές δομές»;

       Ρωτήθηκαν κάποιοι να τις εξηγήσουν, μα δεν μπόρεσε κανείς. Γιατί όπως καταλαβαίνετε, πρόκειται για μπαρούφες. Τι μπορεί λοιπόν να σημαίνουν οι δύο αυτές φράσεις, όταν στην καθεμία το επίθετο αναιρεί το ουσιαστικό; Αλλά τι θα λέγατε αν αυτή η φράση γινόταν ολόκληρη πρόταση;

       Διαβάστε λοιπόν: «Όταν οι δομικές διαδικασίες λειτουργούν ανασταλτικά μέσα στον χώρο του μεταμοντέρνου…». Τι να πρωτοσχολιάσει κανείς σ’ αυτή τη φράση; Πρώτα πρώτα πόσοι ξέρουν τον όρο «μεταμοντέρνο»; Κι έπειτα, τι ακριβώς συμβαίνει μέσα στον χώρο του «μεταμοντέρνου», εάν λειτουργήσουν ή δε λειτουργήσουν οι «δομικές διαδικασίες»;

       Αυτά είναι ακατανόητα και γι’ αυτόν που τα γράφει και γι’ αυτόν που τα διαβάζει. Είναι αλαμπουρνέζικα. Και σκεφτείτε ότι σαν κι αυτή τη φράση υπάρχουν χιλιάδες, που επαληθεύουν τα τρία χαρακτηριστικά των κουλτουριάρηδων: Πρώτον ότι δεν γνωρίζουν καλά τις λέξεις και τις έννοιές τους (κάποιος έγραφε τη λέξη «ενδιαίτημα» και εννοούσε «ένδυμα»!), δεύτερον θέλουν να ξιπάσουν τους άλλους με διάφορες ακαταλαβίστικες λέξεις και τρίτον, δεν έχουν χωνέψει καλά αυτό που λένε.

       Χώρια που δεν τα καταφέρνουν ούτε και με το συντακτικό και μπερδεύονται. Βέβαια το μπέρδεμα υπάρχει πρώτα στο μυαλό. Πάντως μ’ αυτά και μ’ αυτά, καταφέρνουν να κομπλεξάρουν πολλούς, και καμιά φορά όλους, ενώ συντελούν στο να πάει η γλώσσα μας κατά διαόλου.

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΗΓΗ: http://www.hitandrun.gr/ta-alampournezika-i-i-glossa-ton-simerinon-koultouriaridon-nt-christianopoulos/

Παρατηρήσεις:

Α.1. Ποια είναι η κεντρική ιδέα του παραπάνω αποσπάσματος; Σε ποια σημεία του κειμένου μπορείτε να δηλώσετε πως μας παρουσιάζεται;

10 Μονάδες

Α.2. «Αυτοί νομίζανε ότι, επειδή ήτανε άνθρωποι των γραμμάτων, έπρεπε να μιλούν με ειδικό λεξιλόγιο, να καταλαβαίνονται μεταξύ τους, κι ας μην τους καταλαβαίνουν οι άλλοι.» Από την προηγούμενη πρόταση,  ποιος ορισμός μπορεί να προκύψει για το «ειδικό λεξιλόγιο»; Ποιούς κατά τη γνώμη σας εννοεί ο Ντ. Χριστιανόπουλος ως «ανθρώπους των γραμμάτων»;

10 Μονάδες

Α.3. Ποια είναι τα δομικά στοιχεία της προτελευταίας παραγράφου και με ποιο τρόπο αναπτύσσεται; (Αυτά είναι ακατανόητα … δεν έχουν χωνέψει καλά αυτό που λένε.)

5 Μονάδες

Β.1.α Να αντικαταστήσετε με άλλη νοηματικά ισοδύναμη λέξη την καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: δυσφορία, δήθεν, ακαταλαβίστικες , κομπλεξάρουν, συντελούν .

10 Μονάδες

Β.1.β νεόκοπες, μεταμοντέρνο, πρωτοσχολιάσει. Να βρείτε τα συνθετικά των παραπάνω λέξεων και με το β’ συνθετικό να σχηματίσετε δύο (2) προτάσεις για την κάθε λέξη.

6 Μονάδες

Β.2. Να αποδώσετε με επίσημο ύφος τις πλαγιασμένες λέξεις- φράσεις του κειμένου:

·        είναι ένα κουρκούτι

·        πρόκειται για μπαρούφες

·        Είναι αλαμπουρνέζικα

·        δεν έχουν χωνέψει καλά

·        κατά διαόλου

5 Μονάδες

Β.3. Να δώσετε έναν δικό σας κυριολεκτικό/δηλωτικό τίτλο για το κείμενο.

4 Μονάδες

Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Να συντάξετε ένα άρθρο που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου σας, με το οποίο εξηγείτε γιατί είναι ανάγκη και απαίτηση των καιρών μας η καλή χρήση της μητρικής μας γλώσσας αλλά και ποιοι κίνδυνοι μπορεί να προκύψουν αν την αμελήσουμε/ αλλοιώσουμε. (300- 400 λέξεις)

50 Μονάδες