ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ/ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Β’ ΛΥΚΕΙΟΥ/ ΕΚΦΡΑΣΗ- ΕΚΘΕΣΗ

Κείμενο (1)

Ο παραγωγικός εθισμός του Διαδικτύου

       Μιλώντας για εθισμό, πάντα ο νους μας πάει στο κακό. Όχι άδικα βέβαια, γιατί η έννοια παραπέμπει αυτόματα σε νοσηρότητα. Κι όταν ακούμε τους ψυχολόγους και τους ειδικούς να μιλούν για «ηλεκτρονικό εθισμό», ανησυχούμε ακόμα περισσότερο, παρατηρώντας ότι είναι πλέον ο μαζικότερος, τουλάχιστον στον δυτικό κόσμο.

       Είναι όμως έτσι; Αξίζει ο αφορισμός της νέας πραγματικότητας, μόνο εξαιτίας των κινδύνων που επιφυλάσσει σε ενήλικες και νέους; Σίγουρα, όχι. Και δυστυχώς αυτός ο αφορισμός είναι που κρατάει αμήχανη την πολιτεία – σε όλες τις χώρες, όχι μόνο σε μας- μπροστά στην κοσμογονία του Διαδικτύου. Αμήχανη επειδή δεν είναι ακόμα σε θέση να ενσωματώσει στα συντάγματά της μια απλή, σαφή και λειτουργική νομοθεσία για το Διαδίκτυο και κυρίως, επειδή αδιαφορεί για την ηλεκτρονική αγωγή των πολιτών της.

       Εν τω μεταξύ, η συστηματική συνήθεια, η εξάρτηση, ο εθισμός στην ηλεκτρονική επικοινωνία αυξάνεται με ασύλληπτους ρυθμούς. Οι χρήστες κινητών τηλεφώνων ξεπερνούν τα 5,5 δισεκατομμύρια παγκοσμίως και πολλαπλασιάζονται οι δυνατότητές τους στην πρόσβαση δικτύων καθημερινά. Ταυτόχρονα, οι υπηρεσίες, οι αγορές, οι συναλλαγές, οι διαβουλεύσεις, η πληροφόρηση και οι γνώσεις τρέχουν ασυγκράτητα, σε ένα γιγάντιο διαδικτυακό χωριό.

       Το ζήτημα είναι ότι, πολύ γρήγορα, «εθιζόμαστε» στον συγχρονισμό, με τον νέο διαδικτυακό κόσμο. Τον έχουμε όμως, ανάγκη, γιατί εξαρτάται η ίδια μας η οντότητα από αυτόν. Μπορούμε έτσι, να κερδίσουμε πολλά περισσότερα σε δημιουργία και παραγωγικότητα, από τη δραστηριότητα που θα είχαμε στον συμβατικό μας κόσμο. Να πουλήσουμε τα προϊόντα μας, να γράψουμε κείμενα και να πάρουμε συλλογικές αποφάσεις. Και όλα αυτά προϋποθέτουν ότι θα είμαστε μονίμως on line. Mε κάθε επίπτωση που μπορεί να έχει αυτό στην παλιά «αληθινή» μας ζωή.

       Κι εδώ είναι ίσως το μυστικό. Έχουμε άραγε τόσο ποιοτική «αληθινή» ζωή; Πρώτον δεν έχουμε σε μεγάλο ποσοστό πολιτική ζωή εκτός Διαδικτύου. Μπορεί ακόμα, να μην έχουμε κοινωνική, επαγγελματική ή ακόμα και ερωτική. Άρα, εδώ μας προσφέρεται μια ασύγκριτη  ελευθερία κινήσεων σε πολλούς τομείς της ανθρώπινης δραστηριότητας. Κι ας είναι πολλές φορές φαντασιακή.

       Στο Διαδίκτυο, κάνουμε πολιτικό διάλογο, ενώ στην «άλλη» ζωή, η Δημοκρατία μας αγνοεί. Ανακαλύπτουμε, πολύ άμεσα, γνώσεις και  πληροφορίες, ενώ ο παραδοσιακός τρόπος μας δυσκολεύει. Διαμορφώνουμε ή εξωτερικεύουμε ένα προφίλ ανθρώπου, ανεξάρτητο από τις συμβατικές δεσμεύεις της συνηθισμένης μας καθημερινότητας. Είτε λοιπόν, λέμε μεγάλες αλήθειες είτε μεγάλα ψέματα, το Διαδίκτυο μας «απελευθερώνει»!

       Ανοίγεται λοιπόν, μπροστά μας, μια τεράστια πλατεία, ένας γιγάντιος χώρος, που έχει όλες τις προϋποθέσεις για να εξελιχθεί σε παγκόσμιο εργαστήριο. Ένας νέος κόσμος, όπου θα κυριαρχεί ο άνθρωπος δημιουργός – είτε είναι εργάτης είτε επιστήμονας- και όχι ο άνθρωπος «υπήκοος». Αρκεί μόνο να υπάρξουν κανόνες! Αρκεί να μπει τάξη, συμφωνία, νόμος, διάταξη, ισορροπία, αρμονία, ανταποδοτικότητα και οπωσδήποτε «μέτρο»!

       Ο «παραγωγικός εθισμός», στο Διαδίκτυο, μπορεί να εξελιχθεί σε πολιτισμική απελευθέρωση, αρκεί να καλλιεργηθεί σε όλους, η απαραίτητη αγωγή. Βιώνουμε κάτι εντελώς πρωτόγνωρο και είναι απαραίτητη η ένταξή του σε ένα πλαίσιο αξιών που μόνο η κλασική Παιδεία μπορεί να το πετύχει. Αυτή τη στιγμή, βρισκόμαστε σε ένα μεταβατικό στάδιο, που για πολλά χρόνια ακόμα, να εξασκούμαστε. Αργότερα θα αναγκαστούμε, εκ των πραγμάτων, να το συνθέσουμε με δημιουργικό τρόπο και να περάσουμε σε μια συμμετοχική κοινωνία αξιών, όπου θα δίνεται η δυνατότητα στον καθένα μας να αποδείξει την ικανότητά του στην δημιουργία. Βεβαίως, θα υπάρξουν και θύματα στην πορεία, αλλά αυτό είναι θέμα εγρήγορσης.

       Ας μην είμαστε τόσο καχύποπτοι με την ψηφιακή επανάσταση που συντελείται γύρω μας. Το σώμα μας είναι ο αισθητήρας της φύσης και δεν πρόκειται να το εγκαταλείψουμε ποτέ. Το πνεύμα μας είναι, ως τώρα, ανικανοποίητο και γι αυτό μας δείχνει τον δρόμο ενός άλλου «σύμπαντος» παράλληλου με το παλιό. Στο χέρι μας είναι να ισορροπήσουμε και να ορίσουμε τον κόσμο της πραγματικότητας που θα εξυπηρετεί τον άνθρωπο μέσα μας.

       Ο εθισμός στο Διαδίκτυο είναι για τους περισσότερους, παροδικός. Προπόνηση κάνουμε, για να διεκδικήσουμε αργότερα, μια συμμετοχικότερη κοινωνία, με δικαιώματα δημιουργίας και ευθύνης για όλους μας! Παιδεία έχουμε ανάγκη κι εδώ, κλασική παιδεία που θα μας δώσει τα όρια να το πετύχουμε.

Κείμενο (2)

Facebook με γονική συναίνεση

       Σύμφωνα με δημοσίευμα της Τelegraph, η Ευρωπαϊκή Ενωση ετοιμάζεται για εφαρμογή νέων κανονισμών που θα προβλέπουν μεταξύ άλλων, νέο όριο ηλικίας στη χρήση των social media, ανεβάζοντας την ηλικία στα 16 από 13 που είναι τώρα. Εως τώρα, τα social media, συμπεριλαμβανομένων των Facebook, Instagram, Twitter, Snapchat και Google, έχουν κατώτατο όριο ηλικίας τα 13 έτη, όπως ορίζει η νομοθεσία.

       Η είδηση δεν μπορεί παρά να είναι καλή, αν σκεφτεί κανείς τη «ζούγκλα» που επικρατεί στο διαδίκτυο και την παντελή έλλειψη μέτρου στους νέους. Από την άλλη, φοβάμαι ότι θα πρόκειται μάλλον για νόμους οι οποίοι αν δεν ληφθούν μέτρα εφαρμογής τους, πολύ γρήγορα θα καταστρατηγηθούν. Άλλωστε και σήμερα, υπάρχουν χρήστες κάτω των δεκατριών ετών, με την ανοχή ή την άγνοια των γονέων.

       Εκείνο που θα μπορούσε να συμβεί θα ήταν η ανάληψη ευθύνης από τον γονέα με διάφορους τρόπους που η τεχνολογία μπορεί να έχει στη διάθεσή του. Για παράδειγμα, θα μπορούσε η εγγραφή, να απαιτεί υπεύθυνη πιστοποίηση στοιχείων με ταυτότητα για όλους, όπως ακριβώς γίνεται και τώρα, σε ειδικές περιπτώσεις.

       Σε κάθε περίπτωση, οι κανόνες δίνουν όρια. Και τα όρια ενισχύουν την ελευθερία, αφού αισθητοποιούν στόχους και πεδία δράσης. Φτάνει όμως αυτό; Είναι αρκετό μέτρο για να μπει τάξη σε ένα «παράλληλο σύμπαν», όπου η χρήση, οι εντυπώσεις και τα συναισθήματα ορίζονται με άλλους κανόνες από αυτούς που η πραγματικότητα υπαγορεύει;

       Kαλοί οι νόμοι αλλά πάντα η παιδεία παίζει τον σπουδαιότερο ρόλο. Γιατί είναι ο μόνος μηχανισμός που αποδίδει μακροχρόνια και σίγουρα αποτελέσματα. Και ηλεκτρονική παιδεία στα σχολεία δεν υπάρχει. Ούτε στην Ελλάδα αλλά ούτε και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Δεν λειτουργεί δηλαδή, μέσα στην εκπαιδευτική διαδικασία ένας μηχανισμός ή ένα πλαίσιο μαθημάτων με τα οποία ο μαθητής θα αποκτά συνείδηση, ωριμότητα και προσωπική ευθύνη για τη χρήση της τεχνολογίας. Άλλο το μάθημα της πληροφορικής και άλλο η ηλεκτρονική αγωγή. Αυτή που δίνει τη δυνατότητα  στους νέους να βάλουν μόνοι τους το περίγραμμα της σχέσης τους με τα social media και να αποφύγουν την άσκοπη εθιστική χρήση.

        Κι εδώ, όπως και σε όλα τα καινούρια που ο πολιτισμός φέρνει στον άνθρωπο, χρειάζεται η προσωπική ατομική ευθύνη. Κι αυτή δεν ορίζεται από νόμους αλλά κατακτιέται αργά και μεθοδικά από συστήματα και θεσμούς. Από κουλτούρα και συνήθεια πάνω στο αντικείμενο δράσης.

       Γενικότερα, η ΕΕ οφείλει να εμπνευστεί ένα γενικότερο πλαίσιο προστασίας των νέων απέναντι στην τεχνολογία και στις νέες προκλήσεις. Ένα σχέδιο που δεν θα απαγορεύει αλλά θα κατευθύνει μέσα από ένα κοινό ευρωπαϊκό σύστημα αγωγής την ηλεκτρονική χρήση  προς τον πολιτισμό και την αξία της γνώσης.

       Ο καινούριος κόσμος που αναπτύσσεται πρέπει να προσαρμοστεί στον πραγματικό και όχι να αυτονομηθεί καταργώντας τον. Αυτό έχουμε χρέος να προσέξουμε. Και με θεσμούς αλλά κυρίως, με προσωπικές αρχές και αξίες.

Του Ανδρέα Ζαμπούκα

ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΗ ΠΗΓΗ:

 Κείμενο (1) http://www.protagon.gr/scripta/ideas/o-paragwgikos-ethismos-tou-diadiktyou-44341019776

 Κείμενο (2) http://www.protagon.gr/scripta/editorial/facebook-me-goniki-synainesi-2-44315000000

Παρατηρήσεις:

Α.1. Να συντάξετε την περίληψη του πρώτου κειμένου σε 80- 100 λέξεις.

20 Μονάδες

Β.1. «Ο «παραγωγικός εθισμός», στο Διαδίκτυο, μπορεί να εξελιχθεί σε πολιτισμική απελευθέρωση, αρκεί να καλλιεργηθεί σε όλους, η απαραίτητη αγωγή». Ερμηνεύστε την παραπάνω άποψη σε ένα κείμενο 80-90 λέξεων.

10 Μονάδες

Β.2.Ποια είναι η δομή της πέμπτης παραγράφου του δεύτερου κειμένου; Με ποιόν τρόπο αναπτύσσεται; «Kαλοί οι νόμοι αλλά πάντα η παιδεία… την άσκοπη εθιστική χρήση.»

5 Μονάδες

Γ.1. Να εντοπίσετε πέντε (5) διαφορετικά σημεία στίξης στο πρώτο κείμενο και να αιτιολογήσετε τη χρήση τους.

5 Μονάδες

Γ.2. Να αντικαταστήσετε τις λέξεις του πρώτου κειμένου με έντονη γραφή, από αντίστοιχες συνώνυμες (ειδικούς, ενσωματώσει, ασύλληπτους, παγκοσμίως, διαβουλεύσεις, ασύγκριτη, φαντασιακή, προϋποθέσεις, ανικανοποίητο, παροδικός)

5 Μονάδες

Γ.3. Ποια είδηση μας παρουσιάζει ο κ. Ζαμπούκας στο δεύτερο κείμενο; Εντοπίστε την είδηση και αναδιατυπώστε την δυο φορές, την πρώτη με δικά σας αρνητικά σχόλια, και τη δεύτερη με δικά σας θετικά σχόλια.

5 Μονάδες

Δ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ

Υποστηρίζεται από πολλούς ότι το Facebook καταστρατηγεί το δικαίωμα των παιδιών στην αθωότητα. Να ετοιμάσετε μια ομιλία που θα εκφωνηθεί σε ημερίδα, η οποία διοργανώνεται από το πνευματικό κέντρο του δήμου σας και στην οποία θα αναφερθείτε στους κινδύνους που εγκυμονεί η χρήση των ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης από τα μικρά παιδιά και σε μέτρα προστασίας που μπορούν να ληφθούν από τους γονείς. (500- 600 λέξεις)

50 Μονάδες