ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ για τη ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ (Α') Λυκείου/ "Φάληρο", ΛΟΡΕΝΤΖΟΣ ΜΑΒΙΛΗΣ (1860-1912) ΛΥΣΕΙΣ

Εἶχε ὅλα της τὰ μάγια ἡ νύχτα· μόνη
ἐσὺ ἔλειπες. Ἀργὰ κινάω νὰ φύγω,
μὰ ξάφνου στὴ μπασιὰ τοῦ μπὰρ ξανοίγω
αὐτοκίνητο νὰ γοργοζυγώνει.

M᾿ ἐλπίδα σταματάω. Νά το, πλακώνει.
Παραμερίζουν οἱ ἄλλοι. Ἄσειστος μπήγω
τὴ ματιά μου στὰ μάτια σου. Ἄλλο λίγο
ἀκόμα, καὶ ὁ σωφέρ σου μὲ σκοτώνει.

Ἀρχοντοπούλα μ᾿ ἄφταστα πρωτάτα,
μὲ τῶν Ἑφτὰ νησιῶν τὲς χίλιες χάρες,
τετράξανθη ὀμορφιὰ γαλανομάτα,

τοῦ θανάτου δὲ μ᾿ ἔπιασαν τρομάρες -
γλυκύτατες μ᾿ ἐλυώσανε λαχτάρες
νὰ συντριφτῶ κάτω ἀπὸ ἐσὲ στὴ στράτα.

(1913)

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

α1.  Πιστεύετε οτι το ποίημα ανήκει στην παραδοσιακή ή στη μοντέρνα ποίηση;

(5 μονάδες)

α2. Λαμβάνοντας υπόψη τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της μορφής του ποιήματος (αριθμό στροφών και συνολικό αριθμό στίχων) σε ποιό συγκεκριμένο ποιητικό είδος μπορείτε να το εντάξετε και γιατί; 

(20 μονάδες)

β1. Να βρείτε στο ποίημα δύο μεταφορές, δύο εικόνες και μία υπερβολή.

(10 μονάδες)

β2. Να εντοπίσετε στο ποίημα δύο ποιητικές λέξεις, μία του καθημερινού λόγου και δύο ξένες λέξεις.

(10 μονάδες)

β3. Να καταγράψετε τρεις φράσεις του κειμένου με τις οποίες αποδίδονται τα έντονα συναισθήματα που βιώνει ο ήρωας (3 μονάδες) και να τις σχολιάσετε. (2 μονάδες)

ΛΥΣΕΙΣ

α1. Το ποίημα αυτό ανήκει στην παραδοσιακή ποίηση.

α2. Το ποίημα "Φάληρο" ανήκει στο ποιητικό είδος του σονέτου καθώς αποτελείται από ιαμβικούς ενδεκασύλλαβους στίχους οργανωμένους σε δύο τετράστιχες και δύο τρίστιχες στροφές. Χωρίζεται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος (2 τετράστιχα) που περιγράφει το πρόβλημα ακολουθείται από ένα εξάστιχο μέρος (2 τρίστιχα) που δίνει τη λύση.


β1. Δύο μεταφορές: "δὲ μ᾿ ἔπιασαν τρομάρες", "τετράξανθη ὀμορφιὰ γαλανομάτα".
 
      Δύο εικόνες: " Ἄσειστος μπήγω/ τὴ ματιά μου στὰ μάτια σου", "νὰ συντριφτῶ κάτω ἀπὸ ἐσὲ στὴ στράτα."

    Μία υπερβολή: "μὲ τῶν Ἑφτὰ νησιῶν τὲς χίλιες χάρες"



β2. Μια ποιητική λέξη του καθημερινού λόγου "τα μάγια".
       Δύο ξένες λέξεις "σοφέρ", "στράτα"


β3. "Ἄλλο λίγο/ ἀκόμα, καὶ ὁ σωφέρ σου μὲ σκοτώνει.", "γλυκύτατες μ᾿ ἐλυώσανε λαχτάρες", "νὰ συντριφτῶ κάτω ἀπὸ ἐσὲ στὴ στράτα". 
Η πρώτη φράση αποτελεί στίχο της δεύτερης στροφής και οι επόμενες δυο φράσεις βρίσκονται στην τελευταία στροφή του σονέτου. Παρατηρούμε οτι ο ήρωας- ποιητής συμπυκνώνει την ένταση του ψυχικού του κόσμου στους στίχους αυτούς απο τη στιγμή που συναντά το αντικείμενο του πόθου του, την "αρχοντοπούλα". Συγκεκριμένα, στην πρώτη φράση περιγράφεται η υπερβολή της έντασης με την οποία ο ήρωας παρατηρεί την κοπέλα όταν την πρωτοαντικρύζει, τόσο , που ο ίδιος φοβάται πως ο οδηγός- συνοδός της κοπέλας θα μπορούσε για να προστατέψει την ακεραιότητα της, να τον απειλήσει για το αδιάκρητο αυτό βλέμμα του. Στη συνέχεια, η επιθυμία του ποιητή για την κοπέλα αυτή, κυριολεκτικά τον "λυώνει", και φτάνει στο σημείο να "συντρίβεται' για χάρη της καταμεσίς του δρόμου.

copyright λήσεων: Πηνελόπη Ζαρδούκα