Υποθετική μετοχή/ Πώς αναλύεται σε δευτερεύουσα επιρρηματική υποθετική πρόταση;

Συχνά η υπόθεση ενός υποθετικού λόγου δε δίνεται με υποθετική πρόταση, αλλά λανθάνει (κρύβεται) σε μιά υποθετική μετοχή.

Υποθετική μετοχή

1) Τίθεται σε κάθε χρόνο, εκτός από Μέλλοντα.
2) Δέχεται άρνηση μή
3) Αναλύεται σε υποθετική πρόταση εκφερόμενη ανάλογα με το είδος του υποθετικού λόγου στον οποίο ανήκει.

Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική οριστική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί σε υποθετική πρόταση με εἰ + οριστική ιστορικού χρόνου, εκφράζοντας το μη πραγματικό.

Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με οριστική Μέλλοντα, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με ἐάν, ἄν, ἤν + υποτακτική, εκφράζοντας το προσδοκώμενο.

Αν η κύρια πρόταση εκφέρεται με δυνητική ευκτική, τότε η υποθετική μετοχή θα αναλυθεί με εἰ + ευκτική, εκφράζοντας την απλή σκέψη του λέγοντος.

Σε κάθε άλλη περίπτωση η αναγνώριση και η ανάλυση της μετοχής γίνεται με βάση το νόημα της περιόδου.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο, ὑμῶν μη κελευσάντων (δε θα ερχόμουν εδώ, αν δεν το προστάζατε εσείς)

Οὐκ ἄν ἦλθον δεῦρο, εἰ μη ὑμεῖς ἐκελεύσατε [2^ο είδος: μη πραγματικό]

Παρατηρούμε πως στην απόδοση υπάρχει δυνητική οριστική ιστορικού χρόνου (ἄν ἦλθον), στοιχείο που μας επιτρέπει να αναγνωρίσουμε το είδος του υποθετικού λόγου.

Οὐκ ἂν ἔλαθεν ὁρμώμενος ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ (Ο Κλέων δε θα περνούσε απαρατήρητος, αν εξορμούσε με όλο το στράτευμα)

Οὐκ ἂν ἔλαθεν, εἰ ὡρμᾶτο ὁ Κλέων πάσῃ τῇ στρατιᾷ [2^ο είδος: μη πραγματικό]

Στην απόδοση υπάρχει δυνητική οριστική ιστορικού χρόνου.

Ἀνώνυμοι θανόντες οὐ γελώμεθα ἄν (αν πεθάνουμε ανώνυμοι, δε θα γελοιοποιηθούμε)

Εἰ θάνοιμεν ἀνώνυμοι, οὐ γελώμεθα ἄν [5^ο είδος: απλή σκέψη του λέγοντος]

Στην απόδοση έχουμε δυνητική ευκτική.

Οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθέντες τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν (Οι κόλακες και οι απατεώνες αν γίνουν πιστευτοί αδικούν όσους τους πίστεψαν)

Παρατηρούμε πως στην απόδοση έχουμε απλή οριστική ενεστώτα, η οποία μας παραπέμπει είτε στο 1^ο είτε στο 4^ο είδος. Γίνεται, ωστόσο, σαφές από το νόημα πως πρόκειται για κάτι που έχει διαρκή αλήθεια όσες φορές κι αν συμβεί τώρα ή στο μέλλον. Κατανοούμε, οπότε, πως πρόκειται για έναν υποθετικό λόγο του 4^ου είδους (αόριστη επανάληψη στο παρόν ή μέλλον).

Ἐὰν οἱ κολακεύοντες καὶ οἱ ἐξαπατῶντες πιστευθῶσιν, τοὺς πιστεύσαντας ἀδικοῦσιν