ΜΕΤΑΤΡΟΠΗ ΜΕΤΟΧΩΝ ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ/ Αρχαία Γ' Λυκείου (θεωρητική κατεύθυνση)

Α. ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα αναφορική πρόταση.

α) ´Εναρθρη = δεικτική αντωνυμία (ίδιο γένος, αριθμό και πτώση με τη μετοχή + αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και αριθμό της μετοχής)

β) ´Αναρθρη = αναφορική αντωνυμία (στην ονομαστική στο γένος και αριθμό της μετοχής)

ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΑΝΑΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) προῃρούμην γράφειν οὐ τοὺς ἐξηγουμένους.	προῃρούμην γράφειν οὐκ ἐκείνους οἳ ἐξηγοῦνται.
β) Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ οὖσαν.	Ποτείδαιαν ἔχουσιν ἥ ἐστι ἐπὶ τῷ ᾿Ισθμῷ.

Β. ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση μόνο όταν εξαρτάται από ρήματα που σημαίνουν αίσθηση, γνώση, μάθηση, μνήμη, δείξη, αγγελία, έλεγχο και μεταφράζεται με το ότι.

ΚΑΤΗΓΟΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΕΙΔΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
ὁρῶ τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχοντα.	ὁρῶ ὅτι τὰ πράγματα δυσκολίαν ἔχουσιν.

Γ. ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ

1) ΧΡΟΝΙΚΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα χρονική πρόταση.

α) Χρονικός σύνδεσμος + οριστική (πραγματικό)

β) Χρονικός σύνδεσμος + ἂν αορ. (συνήθως) + υποτακτική (προσδοκώμενο ή αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρόν και μέλλον)

γ) Χρονικός σύνδεσμος + ευκτική (αόριστα επαναλαμβανόμενο στο παρελθόν ή απλή σκέψη)

           

ΣΗΜ. Η επιλογή του κατάλληλου συνδέσμου εξαρτάται από τη μορφή της χρονικής σχέσης μεταξύ της μετοχής και της κύριας πρότασης.

σύγχρονο: ὅτε, ὁπότε, ἐνῷ

προτερόχρονο: ἐπεί, ἐπειδή, ἀφ᾿ οὗ

υστερόχρονο: ἕως, μέχρι

ΧΡΟΝΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) ταῦτα εἰπὼν ἐπαύσατο.	ταῦτα ἐπεὶ εἶπεν ἐπαύσατο.
β) τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ἀναμνησθεὶς ἕξεις παράδειγμα.	τὰς τοῦ πατρὸς προαιρέσεις ὅταν ἀναμνησθῇς ἕξεις παράδειγμα.
γ) ἀδικεῖν ἐπιχειροῦσιν οὐκ ἐπέτρεπον.	ὁπότε ἀδικεῖν ἐπιχειροῖεν οὐκ ἐπέτρεπον.

2) ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα αιτιολογική πρόταση.

ἐπεί, ἐπειδή, ὅτι, διότι, ὡς + οριστική ή ευκτική του πλαγίου λόγου.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
πεπεικὼς ἐμαυτὸν ἀνέστηκα.	ἐπεὶ πέπεικα ἐμαυτὸν ἀνέστηκα.

3) ΤΕΛΙΚΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα τελική πρόταση.

            ἵνα, ὅπως + υποτακτική ή ευκτική πλαγίου λόγου.

ΤΕΛΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
πέμπουσιν εἰς διδασκάλων μαθησομένους γράμματα.	πέμπουσιν εἰς διδασκάλων ἵνα μάθωσι γράμματα.

4) ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα υποθετική πρόταση.

Η υπόθεση καθορίζεται από τον υποθετικό λόγο που προκύπτει.

ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΥΠΟΘΕΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
εὖ φερομένης τῆς γεωργίας ἔρρωνται καὶ αἱ ἄλλαι τέχναι.	εἰ εὖ  φέρεται ἡ γεωργία ἔρρωνται καὶ αἱ ἄλλαι τέχναι.
Λαβόντες ἐπιστάτην πολὺ ἄν διήνεγκαν.	εἰ ἔλαβον ἐπιστάτην πολὺ ἄν διήνεγκαν.
Παραβὰς τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.	ἐὰν παραβῇ τις τοὺς νόμους δώσει δίκην.
τοῖς πρώτοις ἀγῶσι σφαλέντες τὴν ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι.	τοῖς πρώτοις ἀγῶσι ἐὰν σφαλῶσι τὴν  ἐλπίδα τοῦ φόβου ἔχουσι.
νικῶν μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο.	εἰ νικῴης μὲν οὐκ ἂν θαυμάζοιο.
χρηστοὺς μὲν ὄντας ἐτίμων.	εἰ μὲν εἶεν χρηστοὶ ἐτίμων.

5) ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ

Αναλύεται σε δευτερεύουσα εναντιωματική πρόταση.

α) εἰ καὶ + οριστική ή ευκτική, ἂν καὶ + υποτακτική (πραγματικό)

β) καὶ εἰ + οριστική ή ευκτική, καὶ ἂν + υποτακτική για καταφατική κύρια πρόταση — οὐδ’ εἰ + οριστική ή ευκτική, οὐδ’ ἂν + υποτακτική για αποφατική κύρια πρόταση (πιθανό ή αδύνατο)

ΣΗΜ. Η έγκλιση της υπόθεσης εξαρτάται από την απόδοση.

ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΜΕΤΟΧΗ	ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ
α) δημοκρατίας οὔσης οὐκ ἔστι παρρησία.	εἰ καὶ ἔστι δημοκρατία οὐκ ἔστι παρρησία.
β) τῶν ἀθλητῶν δὶς τοσαύτην ρώμην λαβόντων οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς ἄλλοις.	καὶ εἰ λάβοιεν οἱ ἀθληταὶ δὶς τοσαύτην ρώμην οὐδὲν ἂν πλέον γένοιτο τοῖς ἄλλοις.

6) ΤΡΟΠΙΚΗ

Δεν αναλύεται σε δευτερεύουσα πρόταση.